“ราฟเฟิลเซีย” ดอกไม้ที่เป็นที่สุดของทุกด้าน (ใหญ่-เหม็น-หายาก)

“ราฟเฟิลเซีย” (ชื่อวิทยาศาสตร์ Rafflesia Arnoldii) หรือชื่อไทย “ดอกบัวผุด” (บ้างเรียกกระโถนฤๅษี) เป็นสายพันธุ์ดอกไม้ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 50-100 เซนติเมตร หนักราว 11 กิโลกรัม แถมยังหายากที่สุดในโลกอีกด้วย สามารถพบได้ที่ป่าดิบชื้นในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประเทศอินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ รวมถึงประเทศไทยด้วยเช่นกัน

โดยดอกราฟเฟิลเซียเป็นดอกไม้ประจำจังหวัดสุราษฏร์ธานี ถูกพบครั้งแรกในป่าอินโดนีเซียเมื่อปี ค.ศ.1818 โดย เซอร์ ทอมสัน สแตมฟอร์ด ราฟเฟิลส์ นักสำรวจชาวอังกฤษ และ เจมส์ อาร์โนลด์ นักธรรมชาติวิทยา ซึ่งชื่อของดอกไม้นี้ก็ถูกตั้งมาจากชื่อของผู้ค้นพบทั้งสองนั่นเอง

ทั้งนี้ สาเหตุที่มันเป็นดอกไม้หายาก เพราะราฟเฟิลเซียเป็นพืชกาฝาก ที่ไม่มีใบ ไม่มีลำต้น ไม่มีรากแต่จะดูดซึมอาหารผ่านเถาวัลย์เพียงชนิดเดียวคือ เถาองุ่นป่า (Tetrastigma) นั่นหมายความว่า ถ้าหากเถาวัลย์ชนิดนี้ตาย ดอกราฟเฟิลเซียก็จะตายตามไปด้วย และสาเหตุมันเป็นพืชหายากเพราะดอกราฟเฟิลเซีย ต้องอาศัยการผสมพันธุ์แบบข้ามดอก อีกทั้ง เมื่อผสมพันธุ์ได้แล้ว ไข่ของพืชชนิดนี้จะฝั่งตัวอยู่บนเถาวัลย์นาน 2-3 ปี กว่าจะเกิดเป็นดอกตูมโดยจะใช้เวลาเติบโตนาน 9 เดือน แต่เมื่อบานเต็มที่ก็จะอยู่ได้เพียง 1 สัปดาห์เท่านั้น (ถือว่าเป็นดอกไม้อายุสั้นที่สุดชนิดหนึ่ง) จากนั้นจะค่อย ๆ ดำและเน่าตายไปนั่นเอง

และแม้มันอาจจะดูเท่ในสายตาเรา แต่ทว่าดอกราฟเฟิลเซียถูกจัดอยู่ในกลุ่มดอกไม้ที่น่าเกลียดที่สุดในโลก เพราะพวกมันพยายามเลียนแบบเนื้อเน่าหรือซากสัตว์ที่ตายแล้ว เพื่อดึงดูดแมลงวันให้เข้ามาตอมและติดกับมันนั่นเอง นี่เป็นสาเหตุที่มันมีสีแดง ผิวขรุขระและส่งกลิ่นเหม็นเน่า (จนถูกจัดให้เป็นหนึ่งในพืชที่ส่งกลิ่นเหม็นที่สุด) และสาเหตุที่มันมีขนาดใหญ่แบบนี้ นักวิจัยสันนิษฐานว่า “อาจเป็นเพราะใช้เวลาเติบโตนานกว่าจะบานเต็มที่ ระหว่างนั้นจึงสามารถดูดซับน้ำและสารอาหารไว้ได้มากจนทำให้มีขนาดมหึมาอย่างที่เห็น”

ปัจจุบัน ราฟเฟิลเซียถูกจัดเป็นดอกไม้ใกล้สูญพันธุ์ ซึ่งสาเหตุหนึ่งเป็นเพราะการรุกร้ำป่าและทำลายเถาวัลย์ (ที่เปรียบเสมือนหัวใจของพืชชนิดนี้) ซึ่งนักวิจัยพยายามเพาะพันธุ์ดอกไม้สุดหายากนี้มานานนับสิบปี แต่ก็ไม่เป็นผลสำเร็จเนื่องจากพวกมันต้องใช้เวลานานในการเพาะเมล็ด นอกจากนี้ยังไม่คุ้มต่อค่าใช้จ่ายที่เสียไปด้วย เพราะต่อให้เลี้ยงจนบานเต็มที่แต่ผ่านไป 1 สัปดาห์ก็ต้องตายอยู่ดี ทำให้ทุกวันนี้เราจึงสามารถพบมันได้จากในป่าตามธรรมชาติเท่านั้น

Fact – ต้น “เรดวูดแคลิฟอร์เนีย” (California redwood) คือต้นไม้ที่ถูกบันทึกสถิติว่าเป็นต้นไม้ที่สูงที่สุดในโลก ด้วยความสูง 115.92 เมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 8.9 เมตร มีอายุอยู่ระหว่าง 1,200 ถึง 1,800 ปี (ที่อยู่จริง ๆ ของต้นไม้นี้ถูกปิดเป็นความลับเพราะกลัวว่ามันจะถูกตัดจากพวกลักลอบค้าไม้เถื่อน)